Pracownicy z Ukrainy są lekarstwem naszej gospodarki: w Polsce ukraiński można usłyszeć niemal wszędzie w codziennych zakupach, korzystając z usług firm budowlanych i coraz częściej w urzędach. Obecnie w Polsce jest ich około 2 mln, a liczba ta stale rośnie. Ale pytanie jak długo? Problemy niemieckiej gospodarki ze znalezieniem pracowników skłaniają lokalnych pracodawców do zapraszania do pracy Ukraińców.
Może to stanowić duże wyzwanie dla krajowej gospodarki, ponieważ w wielu miejscach już teraz występują niedobory siły roboczej. Jaki jest więc wpływ pracowników ze Wschodu na polską gospodarkę i krajowy rynek pracy, jaka jest procedura zatrudniania ukraińskich pracowników i czego eksperci oczekują od przyszłych trendów?
Jak legalnie zatrudniać pracowników z Ukrainy?
Od czasu do czasu przedstawiciele polskich pracodawców apelowali do władz państwowych o skrócenie i uproszczenie procedur zatrudniania ukraińskich pracowników. Jak teraz wyglądają? Ta sama procedura dotyczy również pracowników z Rosji, Armenii, Białorusi, Gruzji i Mołdawii, począwszy od 1 stycznia 2018 r. Aby pracownik ze Wschodu mógł legalnie pracować, należy wykonać 5 kroków.
Pracodawcy muszą znaleźć odpowiednich kandydatów
Firma składa do właściwego Powiatowego Urzędu Pracy lub za pośrednictwem strony internetowej urzędu oświadczenie w sprawie powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcom. Oświadczenie to zawiera między innymi: dane pracodawcy, dane cudzoziemca, godziny pracy (daty rozpoczęcia i zakończenia), rodzaj umowy czy przewidywane całkowite wynagrodzenie. Do takiego zgłoszenia należy dołączyć dowód wpłaty 30 zł, oświadczenie o niekaralności lub dokument tożsamości.
Właściwy urząd pracy orzeka o spełnieniu warunków wpisania oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy do ewidencji oświadczeń. Nastąpi to maksymalnie w ciągu 7 dni od dnia otrzymania oświadczenia.
W przypadku zarejestrowania stosownych oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcom, pracodawca jest zobowiązany do przesłania oryginału tych oświadczeń Ukraińcowi, którego zamierza zatrudnić. Ci ostatni, zgodnie z oświadczeniem, powinni byli uzyskać wizę umożliwiającą im legalny wjazd i pobyt w Polsce. Pracodawca ma również obowiązek poinformować PUP, czy przyjmuje zatrudnienie od cudzoziemca, którego dotyczy oświadczenie. Ponadto jest zobowiązany zawrzeć z cudzoziemcem pisemną umowę – i to w swoim ojczystym języku.
Jak widać, sam proces wygląda na długi i skomplikowany. W każdym razie na wniosek przedsiębiorców został on skrócony i uproszczony, aby ułatwić zatrudnianie cudzoziemców.
Wpływ Ukraińców na polski rynek pracy
Według badań do końca tego roku na polskim rynku pracy będzie pracowało ok. 3 mln pracowników z Ukrainy. Patrząc na strukturę, dochodzimy do wniosku, że z czasem nasz kraj wybierają nie tylko nisko wykwalifikowani pracownicy fizyczni, ale coraz częściej lekarze, informatycy, a nawet prawnicy. Z roku na rok rośnie liczba ukraińskich studentów na polskich uczelniach i firmach założonych przez Ukraińców. W jakich branżach najczęściej pracują? Według badania GUS, najwięcej z nich zatrudnionych jest w leśnictwie, rolnictwie i rybołówstwie, nieco mniej w produkcji i budownictwie. Blisko 60% pracuje na umowę zlecenie, a tylko jedna czwarta na umowę o pracę. Powszechnym błędem jest przekonanie, że ukraińscy pracownicy zarabiają mniej, czyli zabierają pracę Polakom.
Obecnie luka płacowa między Polakami i Ukraińcami bardzo się wyrównała, głównie w zależności od stażu pracy czy umiejętności. Jednak skład pracowników przyjeżdżających do Polski z Ukrainy ulega dużym zmianom. Tylko w 2017 roku wydano 728 zezwoleń na pracę dla informatyków, 117 zezwoleń na pracę dla przedstawicieli zawodów medycznych oraz 95 zezwoleń na pracę dla nauczycieli. Wskazuje to na tendencję, która prawdopodobnie będzie się nasilać w nadchodzących latach. Pracownicy o niskich kwalifikacjach udadzą się na Zachód w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy, podczas gdy pracownicy o wysokich kwalifikacjach wejdą na nasz rynek lub obcokrajowcy, którzy studiowali w pracy, wejdą na siłę roboczą.
Rola w ratowaniu gospodarki
Jaki jest więc ich ostateczny wpływ na polski rynek pracy? Zdaniem wielu ekspertów rynku pracy i zatrudnienia to ratunek dla naszej gospodarki. Pracownicy z Ukrainy to unikalna dla wielu firm w Polsce, taka szybka możliwość uzupełnienia braków kadrowych na wszystkich szczeblach.
Niskie bezrobocie i szybki wzrost gospodarczy spowodowały wzrost popytu na pracę. To, w połączeniu z rosnącymi kosztami pracy i wymaganiami pracowników, nie tylko finansowymi, ale także w zakresie dodatków za pracę czy opieki, oznacza, że przed pracodawcami ciężkie czasy. Dlatego tak chętnie zatrudniają osoby z Ukrainy, doceniając ich ciężką pracę, sumienność i rzetelność.
